Kosovo is at the beginning of the EU integration process. The Stabilization and Association Agreement (SAA) entered into force in April 2016, which is the first contractual agreement between Kosovo and the EU and represents the first formal step towards EU accession. The EU accession process is a very complex and challenging undertaking. European reforms require unwavering political will, sufficient financial resources, professional public administration and broad diplomatic support within the EU. In this light, the goal of this roadmap is to explain each step of the EU integration process for Kosovo and key information about EU accession.

In this EU accession roadmap, we have tried to present two possible scenarios of Kosovo’s timelines for EU accession, the optimistic and pessimistic scenarios. Under the optimistic scenario, Kosovo can become an EU member state by 2030. This would be extremely ambitious but would be in line with Croatia’s EU accession experience. This would require an unwavering will for reforms in the rule of law, progress in the dialogue with Serbia and full co-operation with the Special Court. The chances for Kosovo to implement this scenario are extremely thin. While under the pessimistic scenario, Kosovo can become an EU member state by 2050. This would be in line with integration experience of Albania and the countries that are still in the negotiation process (Montenegro and Serbia).

However, beyond the timelines, everything will depend on Kosovo and in this light unfortunately experience is not in our favor. Four years have passed since the SAA has entered into force. Kosovo is facing challenges in meeting the obligations deriving from the SAA. Seeing the current trend of political will, the pessimistic scenario is almost certainly guaranteed. We should also recognize a number of external factors – like the lack of appetite within the EU to speed up the enlargement process. Kosovo is not yet recognized by five EU member states. While until today the EU institutions have found a practical legal solution to avoid the veto of five non-recognizing member states, future steps on our integration path will require recognition by the five EU member states. This gloomy political context will affect Kosovo’s European path. We cannot know what the future will be, so we only hope that this publication will provide some new information that will help us to better prepare for the future that is ahead of us.

Putokaz za članstovo u Evropskoj Uniji: Dva scenarija za Kosovo

Kosovo je na samom početku procesa integracije u Evropsku uniju. Aprila 2016. godine stupio je na snagu Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju (SSP), kao prvi ugovorni sporazum između Kosova i EU, koji predstavlja i prvi zvanični korak ka članstvu u EU. Proces članstva u EU je vrlo složen i izazovan. Evropske reforme iziskuju nepokolebljivu političku volju, dovoljne finansijske resurse, profesionalnu javnu upravu i široku diplomatsku podršku unutar EU. Stoga smo ovim vodičem nastojali da objasnimo svaki korak procesa integracije i ključne informacije u vezi sa članstvom u EU.

Kao deo putokaza za članstvo u EU, pokušali smo da predstavimo dva moguća scenarija vremenskih rokova koji stoje pred Kosovom kada govorimo o članstvu u EU, odnosno optimističan i pesimističan scenarijo. U optimističnom scenariju, Kosovo može postati zemlja članica EU do 2030. godine. Ovo bi bilo izuzetno ambiciozno, ali bi bilo u skladu sa hrvatskom iskustvu integracije. Za tako nešto bila bi potrebna nepokolebljiva volja za reformama na polju vladavine prava, napredak u dijalogu sa Srbijom i potpuna saradnja sa Specijalnim sudom. Šanse da Kosovo realizuje  ovaj scenarijo izuzetno su male. Sa druge strane, u pesimističnom scenariju, Kosovo može postati zemlja članica EU do 2050. godine. To bi bilo u skladu sa iskustvom integracije Albanije i zemalja koje su još uvek u procesu pregovora (Crna Gora i Srbija).

Bilo kako bilo, mimo ovih rokova, sve će zapravo zavisiti od samog Kosova i u tom pogledu iskustvo nam ne ide na ruku. Prošle su četiri godine od stupanja na snagu SSP-a. Kosovo nije uspelo da uspešno ispuni obaveze koje proizilaze iz SSP-a. Sa ovim trendom političke volje, pesimistični scenarijo je gotovo zagarantovan. Takođe, se mora prepoznati i nekolicina spoljnih faktora – u EU nedostaje želja za ubrzavanjem procesa proširenja. Pet država članica EU još uvek ne priznaje Kosovo. Iako su do danas institucije EU pronašle praktično pravno rešenje kako bi izbegle veto ovih pet država članica, naredni koraci na našem putu ka integraciji zahtevaće priznanje od ovih pet država članica EU. Ovaj celokupan politički kontekst uticaće na evropski put Kosova. Pošto ne možemo znati šta će budućnost doneti, ostaje nam da se nadamo da ćemo ovom publikacijom pružiti neke nove informacije koje će nam pomoći da se što bolje pripremimo za budućnost koja nas očekuje.